Pierwsza pomoc

Pierwsza pomoc

W przypadku rannego lub chorego zwierzęcia należy od razu zwrócić się o pomoc do najbliższego lekarza weterynarii. Opisane poniżej czynności mają jedynie ustabilizować stan zwierzęcia zanim na miejsce dotrze lekarz. Przed podjęciem jakichkolwiek działań pamiętaj o własnym bezpieczeństwie; ranne, przerażone zwierzę może być agresywne i nieobliczalne.

Nawet najlepszy i najbardziej odpowiedzialny właściciel nie jest w stanie ustrzec psa przed wypadkami. Najważniejsze, aby być na to przygotowanym. Znajomość podstawowych zasad udzielania pierwszej pomocy pozwoli na zachowanie spokoju i racjonalne postępowanie w stresowej sytuacji:

Co robić?

1. Unieruchomienie psa
Pies będący w szoku może nie odczuwać bólu i próbować uciec. Staraj się go zatrzymać i uspokoić, pamiętając jednak, iż ból może powodować agresję psa nawet w stosunku do swojego opiekuna. Dlatego, zanim podejmiesz jakiekolwiek działania postaraj się założyć mu kaganiec lub w inny sposób uniemożliwić ugryzienie (nie zakładaj kagańca psu który doznał obrażeń pyska, ma konwulsje lub zjadł trującą substancję!). Nie próbuj go przytulać aby ukoić ból i nie zbliżaj twarzy do głowy psa!

2. Kontrola parametrów życiowych

Tętno. Aby sprawdzić tętno należy przyłożyć ucho lub dłoń do klatki piersiowej psa, tuż nad lewym łokciem. Rytm serca zależy od wielkości psa i wysiłku fizycznego – im mniejszy pies, tym szybsze tętno. W normalnym stanie jest to:

60–80 uderzeń na minutę u psów o masie ciała powyżej 25 kg.
80–100 uderzeń na minutę u psów o masie ciała od 10 do 25 kg.
100–120 uderzeń na minutę u psów o masie ciała poniżej 10 kg.

Oddech psa można sprawdzić obserwując ruchy żeber lub kładąc dłoń na klatce piersiowej. Można też wyczuć oddech umieszczając wilgotny palec tuż przed nozdrzami zwierzęcia.
Prawidłowe tempo oddechu zależy od wielkości psa i zawsze zmienia się przy wzmożonym wysiłku:

10-12 oddechów na minutę u psów ras dużych
12-14 oddechów na minutę u psów ras średnich
14-16 oddechów na minutę u psów ras małych

Wdech i wydech liczony jest jako jeden oddech. (szybki sposób na sprawdzenie tempa oddechu: zmierz ilość oddechów w ciągu 20 sekund i pomnóż przez 3).

Temperatura: prawidłowa temperatura ciała psa wynosi od 38 do 39°C. W przypadku stresu lub wzmożonego wysiłku może przekroczyć 39°C, jednak nie jest to powód do paniki. Temperaturę 40°C uznaje się za wysoką gorączkę, która wymaga pilnej interwencji lekarza.
Gorączkę można stwierdzić jedynie poprzez pomiar temperatury w odbycie za pomocą specjalnego termometru dla zwierząt (suchy nos nie jest jednoznacznym wskaźnikiem!).

Ukrwienie dziąseł: blade lub białe dziąsła sygnalizują możliwość wstrząsu. Aby sprawdzić ukrwienie odchyl górną wargę psa (pamiętaj o ostrożności!); Jeśli dziąsło jest różowe naciśnij je palcem przytrzymując przez kilka sekund. Gdy po usunięciu palca dziąsło nie wraca do różowego koloru (do 2 sekund) może to być niepokojącym sygnałem.

3. Transport
Rannego psa należy jak najszybciej usunąć z miejsc stwarzających dalsze zagrożenie, takich jak: ruchliwa autostrada, lawinisko lub niepewne gruzowisko, budynek wypełniony dymem i ogniem, czy zamknięty samochód nagrzany słońcem (udar słoneczny).

Przed transportem należy wstępnie oparzyć obrażenia. W pierwszej kolejności usztywnij miejsca, gdzie wystąpiły złamania (powyżej i poniżej miejsca złamania) przy pomocy wszelkich dostępnych przedmiotów, np. zwinięte gazety, patyk i kawałki materiału. Kończynę należy owinąć i zabezpieczyć przy uzyciu waty lub gazy: w przypadku braku takich materiałów możesz użyć koca lub ręcznika. Upewnij się, iż kończyna jest unieruchomiona powyżej i poniżej złamania. Jeśli jest to złamanie otwarte, przed założeniem opatrunku należy zdezynfekować ranę.

Wszelkie manipulacje należy wykonywać bardzo ostarożnie i natychmiast przerwać gdy pies zaczyna byc niespokojny.

Nie próbuj podnosić lub przeciągać zranionego psa.Najbezpieczniejszym sposobem transportu są sztywne nosze lub jakakolwiek płaska i sztywna powierzchnia, na której można umieścić zwierzę. Po okryciu zwierzęcia natychmiast odwieź je do lekarza. 

 Zanim na miejsce dotrze lekarz…

Zadławienie
W gardle psa może utknąć zbyt mała zabawka, patyk, kość lub części rozgryzionych przedmiotów domowych. Należy delikatnie wyciągnąć język i obejrzeć jamę ustną oraz gardło. Jeśli przedmiot jest wyraźnie widoczny możesz podjąć próbę usunięcia, ale zawsze najlepiej udać się do lekarza weterynarii.

Ukąszenie przez pszczołę lub osę
Miejsce ukąszenia przemyj octem winnym, sokiem z cytryny lub sodą oczyszczoną. Dobrze w takich przypadkach działają maści zawierające środek przeciwhistaminowy. W przypadku dużej opuchlizny lub trudności w oddychaniu jak najszybciej udaj się do lekarza weterynarii.

Udar słoneczny (cieplny)
Dochodzi do niego najczęściej w upalne dni i jest wynikiem przegrzania organizmu zwierzęcia (np. pies pozostawiony w zamkniętym samochodzie, w upalny dzień na słońcu).
Pierwszym objawem udaru jest podwyższona temperatura ciała (powyżej 41°C). Towarzyszą temu problemy z oddychaniem, utrata świadomości i senność. Możliwe są też drgawki.
Natychmiast umieść psa w chłodnym miejscu i stopniowo zmniejszaj temperaturę ciała poprzez wykonanie okładów z mokrego, chłodnego ręcznika lub koca, zaczynając od karku i głowy. Następnie przejdź do schładzania reszty ciała. Są to podstawowe czynności, które mogą uratować psu życie – zazwyczaj jednak udar cieplny wymaga dalszej konsultacji z lekarzem.
W letnie dni zapewnij psu możliwie jak najchłodniejsze miejsce i dostęp do czystej, świeżej wody.

Krwotok
Krwotok tętniczy wymaga natychmiastowej interwencji lekarza weterynarii. Krwotok taki charakteryzuje się jasną krwią, wypływającą silnym, trudnym do zatamowania strumieniem. W takim przypadku na ranę należy przyłożyć sterylną gazę lub inny czysty materiał i uciskać przez co najmniej 5 do 7 minut, następnie zabandażować. W razie potrzeby trzeba dodać kolejne wartwy gazy.

Kulawizna
Może być spowodowana niefortunnym skokiem psa, upadkiem, skaleczeniem lub zbyt intensywną pogonią za zabawką. Kiedy pies nagle zaczyna kuleć szukaj: skaleczenia łapy, obtartej poduszki łapy, złamania lub rany. Zorientuj się, czy nie jest to wynik problemów kostno –stawowych, które mogły nasilić się dopiero teraz, w wyniku ćwiczeń fizycznych.
Należy zlokalizować obolałe miejsce i określić stopień uszkodzenia. Jeśli jest to złamanie lub poważna rana, czy zwichnięcie uniemożliwiające poruszanie się zwierzęcia skontaktuj się z lekarzem weterynarii. W przypadku lekkich stłuczeń i nadwyrężenia po intensywnym spacerze należy uważnie obserwować psa przez dzień, dwa i zwrócić się do lekarza jeśli ból nie ustępuje.

Utrata przytomności
W przypadku podtopienia, należy jak najszybciej usunąć wodę z dróg oddechowych psa, unieść tylną część ciała powyżej poziomu głowy i uciskać na klatkę piersiową do momentu, aż płyn przestanie wypływać.

W przypadku porażenia prądem nie wolno dotykać psa aż do momentu odłaczenia źródła prądu. 

 Przy niedrożności dróg oddechowych należy jak najszybciej usunąć przyczynę, np: ciało obce.

Zatrucie
Częstą przyczyną wymiotów u psa jest spożycie substancji toksycznej. Istnieje wiele takich substancji, groźnych dla psów. Tak, jak w przypadku dzieci, należy usunąć z otoczenia szczenięcia wszystkie potencjalnie niebezpiecznie środki. U lekarza weterynarii można znaleźć listę toksycznych substancji, roślin itp..

Objawy zatrucia to: wymioty, biegunka, duszność, zmiany w moczu (barwa, zapach, częstość oddawania moczu), ślinotok, apatia. W przypadku gdy zwierzę zje trującą substancję natychmiast udaj się do lekarza weterynarii. 

 Apteczka pierwszej pomocy.

 Środek odkażający, woda utleniona, materiały opatrunkowe (opaska elastyczna, bandaż, gaza, wata, plastry), termometr doodbytniczy, nożyczki, ręcznik, pęseta, kleszczyki.